ul. Wierzbowa 16, 42-400 Zawiercie

Biuro czynne Pn-Pt: 8:00 - 16:00

Strona główna > Aktualności

Aktualności

Sygnaliści pod ochroną

Sygnaliści

O problemie sygnalistów zrobiło się głośniej w związku z pracami legislacyjnymi prowadzonymi w ramach wspólnoty unijnej. W październiku 2019 r. Parlament Europejski i Rada UE przyjęły ostateczne brzmienie unijnej dyrektywy dotyczącej ochrony osób zgłaszających naruszenie praw Unii. W konsekwencji państwa członkowskie, w tym również Polska, zobowiązane są do wprowadzenia oraz respektowania regulacji gwarantujących sygnalistom możliwość bezpiecznego stosowania procedury zgłoszeniowej, bez obaw o ewentualne sankcje czy szykany, które niejednokrotnie stanowią skutki działań podjętych przez sygnalistów.

Sygnalista to osoba, która biorąc pod uwagę w szczególności dobro swojego miejsca pracy, a często również dobro ogółu, przekazuje (w pierwszej kolejności swoim przełożonym, a w przypadku braku odpowiedniej reakcji także odpowiednim organom ścigania czy mediom) informacje dotyczące nieprawidłowości, jakie zachodzą w danym zakładzie pracy. Celem sygnalistów jest, więc, zgłaszanie wszelkiego rodzaju niewłaściwych procedur polegających zarówno na działaniu, jak również na zaniechaniu, które są sprzeczne z obowiązującymi przepisami. Możemy wyróżnić dwie płaszczyzny działania sygnalistów: zgłoszenia wewnętrzne, czyli takie, które dokonywane są w sposób bezpośredni pracodawcy, oraz zgłoszenia zewnętrzne, które dokonywane są organom ścigania bądź mediom.

W Polsce dyrektywa unijna została przyjęta w tym roku. Na jej mocy Sejm przyjął ustawę o jawności życia publicznego. Po zatwierdzeniu jej przez Senat w dniu podpisał ją Prezydent Andrzej Duda. Tak więc, ustawa wchodzi w życie 25 września tego roku.

Regulacje w zakresie konieczności wprowadzenia mechanizmów gwarantujących ochronę sygnalistów będą obowiązywały przedsiębiorców oraz podmioty publiczne, które, zatrudniają w ramach prowadzonej działalności co najmniej 50 pracowników; działają w sektorze usług, produktów oraz rynków finansowych, a także podmiotów obowiązanych na podstawie regulacji dotyczącej ustawy o przeciwdziałania praniu pieniędzy lub finansowaniu terroryzmu – bez względu na liczbę osób, które zatrudniają.

Zgodnie z nowymi regulacjami wymienione wyżej podmioty są zobowiązane do wprowadzenia szczegółowych procedur umożliwiających zgłaszanie zaistniałych nieprawidłowości w ramach funkcjonowania określonego podmiotu, a także wprowadzić mechanizm ochronny dla osób dokonujących zgłoszeń.

Warto wspomnieć, że podlegającym ochronie sygnalistą może być nie tylko osoba zatrudniona w danym podmiocie, ale również osoba pozostająca z nią w relacjach zależności ekonomicznej czy będąca powiązana jedynie pośrednio. Nowe przepisy wprowadzają ponadto ochronę również tych osób, które pomogły w działaniach sygnalistom.
Nowe regulacje wprowadziły szereg mechanizmów gwarantujących ochronę w związku z realizowanymi zgłoszeniami.

Do przedmiotowych działań można zaliczyć w szczególności: zapewnienie ochrony przed ewentualnym odwetem ze strony przedsiębiorcy lub określonego urzędu; ochronę tożsamości sygnalisty oraz zapewnienie mu immunitetu; możliwość dostępu przez sygnalistę do informacji w zakresie procedur i sposobu działania na wypadek dokonania zgłoszenia nieprawidłowości.

Nie ulega wątpliwości, że na skutek wydanej dyrektywy na przedsiębiorców, o których była mowa powyżej, nałożono nowe obowiązki związane z koniecznością zagwarantowania bezpieczeństwa sygnalistom. Niezbędne jest wprowadzenie również procedur umożliwiających dokonywanie zgłoszeń, ich ewidencjonowanie oraz ustalenie sposobu prowadzenia działań wynikających z dokonanych zgłoszeń.

Kalendarium wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych sygnalistów.

Od 24 czerwca do 6 września 2024 r.

W takim terminie pracodawca powinien opracować i przedstawić projekt procedury zgłoszeń wewnętrznych dokonywanych przez sygnalistów.

Od 7 do 16 września 2024 r.

W takim najpóźniej terminie pracodawca powinien przeprowadzić konsultacje procedury zgłoszeń wewnętrznych. Procedurę taką należy ustalać w drodze konsultacji z zakładową organizacją związkową albo zakładowymi organizacjami związkowymi, jeżeli u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa, albo przedstawicielami osób świadczących pracę na rzecz pracodawcy, wyłonionymi w trybie przyjętym w zakładzie pracy, jeżeli nie działa w nim zakładowa organizacja związkowa. Wskazane konsultacje powinny trwać nie krócej niż 5 dni i nie dłużej niż 10 dni od dnia przedstawienia przez pracodawcę projektu procedury zgłoszeń wewnętrznych. Pracodawca nie jest związany wnioskami zgłaszanymi przez związki zawodowe oraz przedstawicieli pracowników i może przyjąć projekt procedury zgłoszeń wewnętrznych opracowany przez siebie samodzielnie.

17 września 2024 r.

W tym dniu najpóźniej pracodawca powinien podać do wiadomości pracowników i innych osób zatrudnionych w jego zakładzie pracy procedurę zgłoszeń wewnętrznych. Wchodzi ona w życie po upływie 7 dni od dnia podania jej do wiadomości osób wykonujących pracę. Przekazanie informacji o treści procedury powinno nastąpić w sposób przyjęty u danego pracodawcy, np. intranetem lub na tablicy ogłoszeń.

24 września 2024 r.

W tym dniu przypada ostateczny termin wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych, która powinna obowiązywać od 25 września 2024 r.

Sygnaliści