W globalnym wyścigu o talenty Polska zostaje w tyle. Firmy, które nie mogą znaleźć pracowników na rodzimym rynku, otwierają się na kandydatów z zagranicy. Jednak biurokracja, skomplikowane przepisy i kulturowe bariery ograniczają ich szanse na szybkie pozyskanie potrzebnych specjalistów.
Polska ma problemy z przyciągnięciem zagranicznych pracowników z powodu biurokracji, skomplikowanych przepisów i kulturowych barier. Ministerstwo pracuje nad ustawą, która wprowadzi bardziej restrykcyjne wymogi dotyczące zatrudniania cudzoziemców. Braki kadrowe dotkliwie uderzają w kluczowe sektory gospodarki, takie jak budownictwo, rolnictwo i produkcja, co skutkuje trwałymi opóźnieniami w realizacji projektów
Kłopoty zaczynają się już na etapie uzyskiwania wizy – cudzoziemcy mają problem z dostępem do terminów w konsulatach, co opóźnia ich przyjazd do Polski, nawet gdy mają wymagane dokumenty. Długie kolejki i niejasne procedury powodują, że wielu cudzoziemców decyduje się na kraje, gdzie proces uzyskania wizy przebiega sprawniej. W przeciwieństwie do Polski, w Niemczech wydawanie wiz pracowniczych dla niektórych grup zawodowych odbywa się na podstawie zaproszeń, co upraszcza formalności i przyspiesza proces zatrudnienia.
Wyzwanie stanowią także kulturowe różnice i obawy społeczne. Pracodawcy podkreślają, że bariera językowa i postrzeganie imigrantów jako konkurencji dla lokalnych pracowników utrudniają integrację oraz negatywnie wpływają na atmosferę w pracy.
Legalizacja zatrudnienia oraz pobytu obcokrajowców w Polsce jest procesem długotrwałym i złożonym biurokratycznie. Według danych raportu Bariery biurokratyczne i kulturowe w zatrudnianiu cudzoziemców w Polsce czas oczekiwania na decyzje w urzędach wojewódzkich wynosi od dwóch do pięciu miesięcy, a w skrajnych przypadkach może trwać nawet rok. Opieszałość procedur oznacza wyższe koszty dla firm. Wielu cudzoziemców traci przez to szansę na podjęcie legalnej pracy, a nawet trafia do szarej strefy.
Brak jednolitych przepisów i różnice w ich interpretacji między urzędami wojewódzkimi również komplikują zatrudnianie imigrantów. Pracodawcy muszą się liczyć z różnymi wymaganiami w poszczególnych regionach. Dla wielu przedsiębiorstw, zwłaszcza mniejszych, taka niespójność odbiera chęć do podejmowania zatrudnienia obcokrajowców.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej finalizuje prace nad ustawą, która wprowadza obowiązek zatrudniania cudzoziemców głównie na podstawie umowy o pracę (z wyjątkiem pracowników sezonowych). Projekt przewiduje, że tylko taka forma zatrudnienia umożliwi obcokrajowcom uzyskanie zezwolenia na pracę. Pracodawcy będą musieli więc przygotować się na nowe, bardziej restrykcyjne wymogi.
Jednocześnie zniesiony ma zostać obowiązek przeprowadzania testu rynku pracy, który dotychczas wymagał od pracodawców sprawdzenia, czy na dane stanowisko nie ma odpowiednich kandydatów lokalnie. Likwidacja tego wymogu ma uprościć procedury rekrutacyjne i usprawnić zatrudnianie imigrantów tam, gdzie już brakuje rąk do pracy. To może pomóc przedsiębiorcom w szybszym reagowaniu na potrzeby rynkowe.
Oprócz zmian mających na celu uproszczenie rekrutacji, rząd przyjął nową strategię migracyjną Polski na lata 2025–2030, która wprowadza dodatkowe wymogi dla cudzoziemców chcących osiedlić się na stałe. Jednym z takich wymogów jest „test obywatelski”, obejmujący znajomość polskiej kultury, norm społecznych oraz języka.
Strategia przewiduje również wprowadzenie obowiązkowych programów integracyjnych jako warunku uzyskania obywatelstwa lub prawa do stałego pobytu. Ma to na celu lepsze przygotowanie cudzoziemców do życia w Polsce i ułatwienie ich adaptacji w społeczeństwie. Nowa strategia migracyjna ma z jednej strony poprawić integrację, a z drugiej – zapewnić większą kontrolę nad procesami migracyjnymi.
Skutki kryzysu demograficznego i niedoborów kadrowych już dziś odczuwalne są dotkliwie w kluczowych sektorach gospodarki, takich jak budownictwo, rolnictwo i przemysł produkcyjny. Firmy, które nie są w stanie szybko zapełnić wakatów, skazane są na opóźnienia w realizacji projektów. Tymczasem kraje o bardziej elastycznych przepisach przyciągają wykwalifikowanych imigrantów, budując trwałą przewagę na globalnym rynku pracy. Aby stawić czoła tym wyzwaniom i nie zostać w tyle, Polska potrzebuje uproszczenia procedur oraz stworzenia bardziej przyjaznych warunków dla zagranicznych pracowników.
